Azərbaycanın Minatəmizləmə Agentliyi Ermənistanla münaqişədən azad edilmiş ərazilərdə aktiv minatəmizləmə işlərini davam etdirir. 2024-cü ilin iyul ayında 290 tank əleyhinə mina, 359 piyada əleyhinə mina və 3 079 partlamamış hərbi sursat aşkar edilərək zərərsizləşdirilib. Bu səylər nəticəsində 6 905,4 hektar ərazi təmizlənib ki, bu da yerli əhalinin təhlükəsizliyinin artırılmasına və məcburi köçkünlərin geri dönməsi üçün şəraitin yaradılmasına əhəmiyyətli dərəcədə töhfə verir.
Ümumilikdə, minatəmizləmə strategiyası münaqişə nəticəsində məcburi köçkün düşmüş insanların təhlükəsiz geri qayıtmasını və infrastrukturun bərpasını hədəfləyən dövlət proqramı olan “Böyük Qayıdış”ın bir hissəsidir. Yeni texnologiyaların, məsələn, “Revival P” adlı minatəmizləmə maşınlarının istifadəsi, ərazilərin təmizlənmə prosesinin sürətləndirilməsində mühüm rol oynayır. Bu maşınlar 2022-ci ildə TEKNOFEST festivalında təqdim olunub və qabaqcıl texniki xüsusiyyətləri sayəsində effektiv minatəmizləməni təmin edir.
Bununla belə, minatəmizləmə Ermənistanın minalanmış ərazilərin dəqiq xəritələrini təqdim etməməsi səbəbindən ciddi çətinliklərlə üzləşir. Əvvəlki qiymətləndirmələr göstərir ki, Azərbaycanın azad edilmiş ərazilərində 1,5 milyondan çox mina basdırıla bilər. Bu, prosesi çətinləşdirir və təhlükəsizliyin təmin edilməsi üçün əlavə səylər tələb edir.
Azərbaycan ANAMA-nın potensialını artırmaq üçün Avropa İttifaqı və Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İnkişaf Proqramı kimi beynəlxalq təşkilatlarla əməkdaşlıq edir. Belə layihələrdən biri, Aİ tərəfindən maliyyələşdirilən və ANAMA-nın potensialını artırmağa yönəlmiş “Məcburi köçkünlərin təhlükəsiz geri dönüşünü dəstəkləmək” layihəsidir. Bu layihə, xüsusilə qadınlardan ibarət yeni minaaxtaran qrupların təlimini və itlərdən istifadə edərək innovativ üsulları əhatə edir.
Bütün səylərə baxmayaraq, ərazilərin minatəmizlənməsi ilə bağlı hələ də böyük çağırışlar mövcuddur, çünki təhlükəsiz şəraitin bərpası 10-13 il çəkə bilər. Buna baxmayaraq, bu addımlar regionun uzunmüddətli sabitliyi və iqtisadi inkişafı üçün həyati əhəmiyyət kəsb edir.